تنوع نژاد قهوه و فهم مدل های گوناگون آن، برای بسیاری از ما جذاب است. وقتی که احساس خستگی یا روز پرکاری داریم، یک فنجان قهوه اغلب اولین انتخاب ماست. اما انتخاب نژاد قهوه و مدل آن به سلیقه و ترجیح هر فرد بستگی دارد، اما عشق به قهوه یک نقطه مشترک است. من خودم همواره فلت وایت را انتخاب میکنم، بدون نگاه به منو. شاید شما هم این احساس را درباره اسپرسو داشته باشید. به همین دلیل، در دنیای قهوه بیش از 40 نوع روش تهیه وجود دارد.
آیا میدانستید قهوه ای که مینوشید از چه نژاد قهوه است؟ آیا میدانید چگونه قهوه مورد علاقه تان تهیه میشود؟ با ما همراه باشید تا همه چیز درباره انواع نژاد قهوه را بررسی کنیم.
وقتی از واژه انواع قهوه استفاده میکنیم، واژه ای کلی و گسترده را به حساب میآوریم. اما ما باید مشخص کنیم که این انواع قهوه را از چه نظری دستهبندی میکنیم. میتوانیم انواع قهوه را بر اساس روش تهیه یا نوع دم آوری تقسیم بندی کنیم، یا از نظر نژاد گیاه قهوه. در این مقاله، قصد داریم انواع قهوه را از نظر نژاد و روش تهیه بررسی کنیم.
گیاه قهوه نژادهای مختلفی دارد که عربیکا، روبوستا و لیبریکا به عنوان سه نوع اصلی آن شناخته میشوند. در این بخش، میخواهیم شما را با این سه نژاد بیشتر آشنا کنیم:
برای بررسی نژاد های قهوه ابتدا به سراغ قهوه عربیکا میرویم.
نژاد قهوه عربیکا یکی از نژاد های اصلی قهوه است و بیشترین میزان تولید و مصرف را در جهان دارد. این نوع قهوه از گونه Coffea arabica به دست میآید و به عنوان یکی از نژادهای با کیفیت و محبوب شناخته میشود. در اینجا به توضیحاتی درباره نژاد قهوه عربیکا میپردازیم:
1.منشأ قهوه عربیکا: قهوه عربیکا اصالتاً از نواحی شمالی اتیوپی و جنوبی اریتره میباشد. این منطقه به عنوان مهبان قهوه عربیکا شناخته میشود و به دلیل شرایط مساعد اقلیمی و خاک حاصلخیز، تولید این نژاد قهوه با کیفیت بالا را ممکن ساخته است.
2.رویشگاه و کشت: قهوه عربیکا معمولاً در ارتفاعات بلند و مناطق کوهستانی کشت میشود، که شرایط آب و هوایی خاصی را برای رشد این گیاه فراهم میکند. این نژاد قهوه نسبت به سایر نژادها حساسیت بیشتری نسبت به دما، نور، و رطوبت دارد.
3.طعم و عطر قهوه عربیکا: یکی از ویژگیهای برجسته قهوه عربیکا، طعم و عطر منحصر به فرد آن است. قهوههایی که از این نژاد بدست میآیند، معمولاً دارای طعمی تلخ و گوارا هستند که باعث میشود این نوع قهوه مورد ترجیح قهوهدوستان باشد.
4.کیفیت و قیمت قهوه نژاد عربیکا: به دلیل طعم و عطر خوبی که قهوه عربیکا دارد، قیمت آن معمولاً بالاتر از سایر نژادهاست. این نوع قهوه برای قهوههای اسپرسو و لاته بسیار مورد توجه قرار میگیرد.
5.مصرف و پردازش: نژاد قهوه عربیکا بیشترین سهم مصرف قهوه در جهان را دارد و به عنوان گونهای با کیفیت و لذیذ مورد ترجیح قهوه دوستان است. این نژاد قهوه معمولاً در کافی شاپها و رستورانها برای تهیه نوشیدنی های مختلف مانند اسپرسو، لاته، و کاپوچینو استفاده میشود.
به طور کلی، قهوه عربیکا با طعم و عطر منحصر به فرد، کیفیت بالا و مصرف گسترده، یکی از محبوبترین و معروفترین نژاد قهوه در جهان است.
نژاد قهوه روبوستا، یکی از دیگر نژادهای مهم قهوه است که از گیاه Coffea canephora (یا Coffea robusta) به دست میآید. این نوع قهوه معمولاً به عنوان گزینهای با قیمت کمتر نسبت به قهوه عربیکا شناخته میشود، اما خواص و مشخصات خود را دارد. در ادامه به توضیحات بیشتر در مورد نژاد قهوه روبوستا میپردازیم:
1.منشأ و مناطق کشت: نژاد قهوه روبوستا در اصل از منطقه غربی و مرکزی آفریقا، به خصوص کشورهای کنیا، اوگاندا و جمهوری دموکراتیک کنگو نشأت گرفته است. اما امروزه در مناطق مختلف جهان مانند برزیل، ویتنام، اندونزی و هند نیز کشت میشود. این گیاه معمولاً در مناطقی با ارتفاعات کمتر و دماهای بالاتر رشد میکند.
2.مشخصات زراعی: گیاه قهوه روبوستا معمولاً مقاومت بیشتری نسبت به شرایط نامساعد محیطی نشان میدهد، از جمله مقاومت در برابر بیماریها و آفات. این گیاه نیاز به رطوبت و آب کمتری دارد و معمولاً با توجه به شرایط کشت سادهتر قابلیت تولید بیشتری دارد.
3.ویژگیهای طعم و عطر نژاد قهوه روبوستا: قهوه روبوستا دارای طعمی متمایل به تلخی و قدرتمند است. این نوع قهوه معمولاً دارای مقدار بیشتری کافئین نسبت به عربیکا است که برخی افراد آن را به عنوان یک انگیزهدهنده قویتر میپسندند.
4.استفاده های متنوع: قهوه روبوستا به دلیل قیمت مناسب تر و مقاومت بیشتر، برای تولید قهوه های فرآیندی (مانند قهوه میکس) و همچنین برای مصارف صنعتی مانند قهوههای فوری و قهوههای کنسرو شده استفاده میشود.
با این حال، ممکن است قهوه روبوستا از لحاظ کیفیت و عطر و طعم، به عربیکا کمتر ارزشیابی شود. اما به دلیل ویژگیهای خاص خود، همچنان یک گزینه محبوب برای تولیدات قهوه در سراسر جهان است.
نژاد قهوه لیبریکا، یکی دیگر از نژاد های مهم قهوه است که از گیاه Coffea liberica به دست میآید. این نوع قهوه از قهوه عربیکا و روبوستا به لحاظ میزان تولید و استقبال کمتری برخوردار است، اما هنوز در برخی مناطق جهان کشت میشود. در ادامه به توضیحات بیشتر در مورد نژاد قهوه لیبریکا میپردازیم:
1.منشأ و مناطق کشت: گیاه قهوه لیبریکا اصلی ترین نژاد قهوه است که در آفریقا رشد میکند. این گیاه بهطور عمده در کشورهای غربی آفریقا مانند لیبریا، سیرالئون، گینه و نیجریه کشت میشود. اما در اواخر قرن نوزدهم، به دلیل انتقال گیاه به سایر مناطق جهان، به ویژه در جنوب شرق آسیا، از جمله کشورهای مالزی و اندونزی نیز مورد کشت و زراعت قرار گرفت.
2.مشخصات زراعی: گیاه قهوه لیبریکا از نظر شکل و اندازه دانه و برگها با سایر نژادهای قهوه متفاوت است. برگهای این گیاه بزرگتر و شکل آنها نیز معمولاً متغیر است. این گیاه معمولاً در مناطقی با شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب رشد میکند و نسبت به برخی شرایط نامساعد محیطی حساسیت کمتری دارد.
3.ویژگیهای طعم و عطر: قهوه لیبریکا دارای طعمی متفاوت از قهوه عربیکا و روبوستا است. این قهوه دارای طعمی چوبی و تند با بویی خاص و منحصر به فرد است که معمولاً به عنوان مزهای غیرمعمول و جذاب توصیف میشود.
4.استفادههای متنوع: قهوه لیبریکا به علت ویژگیهای خاص خود، معمولاً در ترکیب با دیگر نوعی قهوه مورد استفاده قرار میگیرد. این قهوه گاهی نیز به تنهایی در قهوههای خاص و نادر مورد استفاده قرار میگیرد، اما به دلیل محدودیت های کشت و تولید، استفادههای آن کمتر از دیگر نوعی قهوه هاست.
با این حال، قهوه لیبریکا به دلیل ویژگی های خاص خود، هنوز هم علاقه مندانی دارد که به دنبال تجربه مزه های جدید و منحصر به فرد در قهوه هستند.
دو نژاد اصلی قهوه، عربیکا و روبوستا، دارای تفاوتهای اساسی هستند، از جنبههای مختلفی از جمله روش کاشت و طعم و بو. این تفاوتها تنها به مواردی که در بالا ذکر شده محدود نمیشوند و حتی در شکل دانهها نیز تفاوت دارند.
یکی از ویژگیهای مشخص دانههای قهوه، وجود یک خط مرکزی است. در دانههای عربیکا، این خط به دلیل شرایط آب و هوایی زیگزاگ است، در حالی که در روبوستا خط مستقیمی دارد. همچنین، دانههای عربیکا اغلب جنس سختتری نسبت به روبوستا دارند.
در هنگام خرید دانه قهوه، ممکن است سؤال برای شما پیش بیاید که چگونه متوجه شوید فروشنده شما را فریب نداده و قهوه روبوستا را به قیمت قهوه عربیکا به شما نفروخته است؟ قبل از هر چیز، باید بگویم که اغلب فروشگاههای قهوه این کار را انجام نمیدهند. حتی اگر افرادی اهل تقلب باشند، دو دانه قهوه عربیکا را با یکدیگر عوض میکنند یا دو دانه قهوه روبوستا را. زیرا دانههای قهوه عربیکا و روبوستا از لحاظ عطر و طعم در زمان دم کشیدن تفاوتهای زیادی دارند. اگرچه، اگر در همان لحظهی خرید متوجه نشوید، قطعاً پس از نوشیدن قهوه آن را تشخیص خواهید داد و به سمت آن خواهید رفت.
1. شکل ظاهری دانه: دانههای عربیکا به نوعی حالت کشیدهتر و بیضیشکل دارند، در حالی که دانههای روبوستا گرد و دایرهای هستند.
2. خط وسط دانه قهوه: همه دانه های قهوه دارای یک خط وسط هستند که در دانههای عربیکا معمولاً کمی منحنی است، در حالی که در دانه های روبوستا این خط صاف است.
3. برآمدگی دو طرف: دانههای روبوستا معمولاً تپل هستند و دو طرف دانه به نوعی لُپ دارند، در حالی که در دانههای عربیکا دو طرف خط وسط تخت است.
4. تفاوت رنگ خط دانه: خط وسط دانه در دانههای عربیکا روشن است (سفید یا زرد)، در حالی که در دانههای روبوستا معمولاً تیره است (به رنگ دانه قهوه).
نکته مهم: این موارد لزوماً همیشه درست نیستند، زیرا در شرایط خاص ممکن است برخی از این ویژگیها وجود نداشته باشند. اما برای بررسی دو دانه از این موارد به تنهایی کافی است. به عنوان مثال، در قهوه های رست بالا (رست دارک) تفاوتی بین عربیکا و روبوستا وجود ندارد؛ زیرا خط وسط آنها کاملاً تیره است.